Faxralıda toy adət-ənənələrinin böyük tarixi kökü vardır. Bu tarixi həqiqəti araşdıran Faxralının dəyərli oğlu Hüseynqulu Məmmədli tarixə səyahət edərək öz dövründə gördüyü, eşitdiyi toy adət-ənənələrini böyük ustalıqla “Görüm Faxralının biri olsun beş…” əsərində qələmə alaraq bu günkü nəsillərə ərmağan etmişdir. Həmin adət-ənənələrin bir qismi hal-hazırda yenə də Faxralıda qorunub saxlanılır. REDAKTOR “Oğul toyu, qız toyu
ƏtraflıFaxralıda ən imkansız ailə belə, aşıq məclisi olmadan nə kiçik toy, nə də böyük toy məclisi keçirməzdiiər. Tarixən toya dəvət olunan yaşlı adamlar, hətta bəzi gənclər də günlərlə davam edən aşıq məclislərində, həvəslə iştirak edərdilər. Belə məclislərdə isə dastan danışılardı. Kənddə Qubuş oğlu Oruc, Kələş oğlu İsmayıl, Minalının oğlu Hümbət, Hüseynqulu oğlu Məmməd, Kaxının oğlu
ƏtraflıBeşik kəsmə (beşikkərtmə) nişanlandırmanın bir formasıdı. Tədqiqatçılar bu adətin çox-çox qədim tarixlərlə səsləşdiyini, əksər türksoylu xalqlara xas olduğunu təsdiq ediblər, Bu adət Faxralıda təkəm-seyrək şəkildə indi də yaşamaqdadır. Türk alimi O. Şaiq “Dədəm Qorqudun kitabı” əsərində yazır ki, yaxın qohumlar, bir-birinə ehtiram bəsləyən ailələr hələ körpələri beşikdə ikən onları nişanlandıracaqlarına söz verirlər (bəzən belə əhd-peyman
ƏtraflıToy möhkəm ailənin mirası kimi bizə gəlib çatan ən böyük mərasimlərimizdəndir. Başqa xalqların toy mərasimlərindən fərqli olaraq Borçalı toylarının, xüsusilə Faxralı toylarının özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır. Həmin xüsusiyyətlər aşağıdakılardır: “ŞAX çıxartmaq”; “Qapı pusmaq”; “Toy karvanının qabağını kəsmək”; “Toyda silahlardan atəş açmaq”; “Qardaşlıq – bacılıq tutmaq”; Toy axşamı “Ciyər qonaqlığı”; Toyun səhərisi günü “Xaş qonqlığı”. Ta qədimdən
ƏtraflıFaxralıda Novruz bayramı çox maraqlı keçir. Əvvəlcə kəndin cavanları çərşənbələrdən başlayaraq imkan olduqca ilboyu topladıqları irili-xırdalı avtomobil və traktor təkərlərini dağlara daşıyırlar. Hər məhəllənin öz tonqalı olur və kimin tonqalı daha uzunmüddətli yanacaq deyə bir prinsipiallıq da vardır, bu kənddə. Hava qaralan kimi Faxralını əhatə eləyən “Gözəl dağı”, “Yovşanlı təpə”, “Orta sivi” kimi dağ, təpə
ƏtraflıFaxralıda gəlinlərin qaynataya, qayına hörmət, onlardan utanıb-çəkinmək adət-ənənəsi ta qədim zamanlardan bu günə kimi davam edir. Bu, gəlinin hüquqlarının məhdudlaşdırılması deyil, onun böyüklərə hörməti, sayğısıdır. Gəlin-qaynata, qayın, qaynana münasibətləri yüksək əxlaqa söykənir. Gəlin onların yanında yüksəkdən danışmaz, yersiz gülməz, bəzənib-düzənməz və s. O, ərə gəldikdə adətə görə başını örtər, həmin şəxsləri gördükdə və ya onlarla
ƏtraflıBu adət, Borçalıda, xüsusilə Faxralıda qədimdən bəri qorunub saxlanılır. “Belə şəllənmə” o deməkdir ki, qadınlar, adətən uşağın anası öz kiçik yaşlı övladının ayaqlarını aralamaqla kürəyə qoyub böyük ölçülü şal və ya digər vasitələrlə onu belinə sarıyır. Bu zaman uşağın ayaqları və bel nahiyəsi müəyyən məsafə gözlənilməklə anaya kip bağlanılır. Yəni, uşağın ananın belindən düşməsi heç
ƏtraflıFaxralı camaatı əməksevər olmaqla bərabər, çox qürulu, qormaz, şən, yeyib-içən insanlardır. Onlar istirahət və bayram vaxtlarını (məsələn, 1 may bayramını -“mayovka” gününü) mənalı keçirmək üçün kəndin yaxın ətrafında yerləşən səfalı meşələrin, buz kimi soyuq bulaqların ətrafında yeyib-içib kef məclisləri qurmağı çox sevirlər. Faxralılar həm də qonaqpərvərdirlər. Onların qonağa xüsusi hörməti vardır. Heç ola bilməz ki,
ƏtraflıYaylağa gedəndə. Elə ki, Novruz bayramında bayramlaşma başa çatır, camaat əl-ayağa düşür, yaylağa, dağa-binəyə hazırlaşır. Qadınlar məhləliklə əriştə kəsir; əriştə köməkliklə aşan işdi xəmir yoğurmaq, kündələmək, yayıb kəsmək, məxsusi hazırlanmış kəndirə sərmək, quruyandan sonra sacda qovurmaq… Qadınlar kirkirədə duz, qovrulmuş taxıldan qovud çəkirlər. Çadır günə verilir, sökülən yerləri səliqəylə tikilir, lazım gəlsə yamaq salınır. Nəmi üçün kisələrdən, köhnə, yararsız
Ətraflıİstər Azərbaycanda, istərsə də Borçalıda yas mərasimlərinin keçirilməsi və idarə edilməsi üçün vahid qayda-qanun yoxdur. Bu mərasim ümumilikdə islam adət-ənənəsinə uyğun keçirilsə də, bütün bölgələrdə yas mərasimlərinin keçirilməsində müəyyən fərqliliklər vardır. Belə ki, bəzi bölgələrdə rəhmətə gedən şəxsi həmin gün dəfn edildiyi halda, Faxralıda dəfn mərasimi 3 günədək gecikdirilə bilir (uzaqda yaşayan yaxın və qohumların
Ətraflı
