ŞƏRƏFLİ HƏYAT YOLU
Həyatda hər kəsə Allah-Təala tərəfindən bir ömür payı verilir. Bu ömür payında insanların seçdiyi bütün peşələr şərəflidir. Lakin bunların içərisində ən vacib və şərəflisi müəllimlik peşəsidir.
Ümummilli liderimiz Heydər Əliyev müəllim əməyini yüksək qiymətləndirərək demişdir: “Mən yer üzərində müəllimdən yüksək ad tanımıram. Hər birimizdə müəllimin hərarətli qəlbinin bir zərrəciyi vardır. Məhz müəllim doğma yurdumuzu sevməyi, hamının rifahı naminə vicdanla işləməyi, müdrikliklə və səbirlə bizə öyrətmiş və öyrədir. Hər birimizin öz müəllimi vardır və biz bütün ömrümüz boyu onun xatirəsini hörmətlə, minnətdarlıqla qəlbimizdə yaşadırıq”. Bu müdrik kəlamda böyük bir hikmət var. İnsanların cəmiyyətdə tutduğu mövqeyindən, vəzifəsindən asılı olmayaraq, hamı öz müəllimlərinə borcludur. Sadə peşə sahiblərindən tutmuş ən yüksək vəzifələrdə çalışanlar belə hər zaman müəllimlərini ehtiramla yad edir, onların zəhmətini yüksək qiymətləndirirlər.
Azərbaycan Milli Konservatoriyasının tərkibində Respublika İncəsənət Gimnaziyasında çalışan Sona müəllimə də belə ehtiram göstərilən müəllimlər sırasındadır.
Borçalı mahalının Faxralı kəndi “yerdən göydən güc alan, igidlikdə ucalan” şir ürəkli, şir biləkli oğul və qızlar yetirib. Bunlardan biri də haqqında söhbət açacağımız Sona xanımdır.
Sona Əli qızı Babaşova (Əliyeva) 1952-ci ilin yanvar ayının 4-də Bolnisi rayonunun Faxralı kəndində Borçalıda ad-san qazanmış, şərəfli həyat sürmüş, bütün 50 illik ömrünü xalqına vermiş, saysız-hesabsız xeyirxah işlər görmüş, el fədaisi, eldə bir olan, Borçalının aktiv ziyalılarından biri Qaraməmmədli nəslinin görkəmli oğlu Əli Bayram oğlu Əliyevin ailəsində dünyaya göz açmışdır. Ailə çoxuşaqlı olsa da, hər bir uşağa xüsusi diqqət və qayğı göstərilərdi. Hələ uşaqlıq illərindən balaca Sona əməksevərliyi, çalışqanlığı və cəldliyi ilə seçilir, hər işdə fərqlənməyə cəhd edirdi.
Sona xanım orta təhsilini Faxralı orta məktəbində almış və 1969-cu ildə məktəbi bitirmişdir. Rus dilini mükəmməl bilən Əli Bayram oğlu övladlarının da rus dilini öyrənməsi üçün əlindən gələni edirdi. Ailədə oğlanlar – Bayram, Rəşid və Azad rayon mərkəzində rus dilində orta təhsil alırdılar. Qızlar da rus dilini öyrənir və ali təhsili rus dilində almaq qərarına gəlirlər. Əvvəl ailənin böyük qızı Güləsər, sonra isə Sona 1969-cu ildə M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedoqoji Dillər İnstitutunun Rus dili və Ədəbiyyatı fakültəsinə daxil olmuşdur. Tələbəlik illəri bacısı Güləsər xanımın və əmisi Əli müəllimin ailəsində keçmişdir.
Gənc Sona 1974-cü ildə M.F.Axundov adına Azərbaycan Pedoqoji Rus dili və Ədəbiyyatı İnstitutunu rus dili və ədəbiyyatı müəllimi ixtisası üzrə bitirmiş və gənc mütəxəssis kimi təyinatla Gürcüstan maarif nazirliyinə göndərilmişdir. O, 1974-cü ildən 1978-ci ilə kimi savadlı müəllimləri və tələbələri ilə respublika miqyasında seçilən Faxralı orta məktəbində pedaqoji fəaliyyət göstərmiş, məktəb direktoru işləyən əmisi Vəli Əliyev və öz müəllimləri ilə çiyin-çiyinə çalışmış, onlardan öyrənmiş, bununla qürur hissi duymuşdur. Sona xanım cəmi 4 il doğma elində müəllim kimi fəaliyyət göstərsə də, bu gün də doğma Faxralıda o illərin şagirdləri ona hörmət və ehtiramlarını bildirirlər. Sona müəllimə öz çalışqanlığı və məsuliyyəti ilə əmək fəaliyyətində də fərqlənirdi. Aktiv ictimai və pedoqoji fəaliyyətinə görə o, 1977-ci ildə Gürcüstan SSR Maarif nazirliyinin tərifnaməsi ilə təltif olunmuşdur.
Sona xanım 1975-ci ildə Faxralı kəndinin yetirməsi, kəndin dərin tarixi kökə malik nəsillərindən biri, halal zəhmətlə yaşayan, sakit həyat tərzi sürən, kimsəyə zərər verməyən, xeyirxahlığı, insanpərvərliyi ilə fərqlənən Babaşlı nəslindən Əmirxan Mehralı oğlu ilə ailə həyatı qurmuş və 1978-ci ildə ailə vəziyyəti ilə əlaqədar olaraq Bakı şəhərinə köçmüşdür. Bir müddət azyaşlı övladlarının tərbiyəsi ilə məşğul olan Sona xanım pedaqoji fəaliyyətinə fasilə vermiş və 1 oktyabr 1982-ci ildən Bakı şəhərindəki 8 saylı internat məktəbində rus dili və ədəbiyyatı ixtisası üzrə yenidən pedaqoji fəaliyyətə başlamışdır. Artıq 30 ildir ki, Sona müəllimə həmin internatın bazasında yaradılmış Azərbaycan Milli Konservatoriyasının tərkibində Respublika İncəsənət Gimnaziyasında rus dili və ədəbiyyatı fənnini tədris edir. Bu illər ərzində Sona müəllimə, böyük bacısı Güləsər xanım, Kəbirə xanım kimi rus dili müəllimlərilə çiyin-çiyinə çalışmış və öz bilik və bacarığını dil öyrətmək kimi çox səbir və hövsələ tələb edən incə bir işə sərf etmişdir.
İncəsənət Gimnaziyasının direktoru, qayğıkeş insan Mahizər xanım Şabanbəyova deyir: “Sona müəllimə zəhmətkeş, öz üzərində daima çalışan, yenilik axtarışında olan, fənnini, peşəsini sevən və şagirdlərinə öz övladı kimi qayğı göstərən, bilik və bacarığını şagirdlərindən əsirgəməyən bir insandır. Mən onu təcrübəli, şagird və müəllim kollektivinin hörmətini qazanmış bir müəllimə kimi tanıyıram.
Sona müəllimə şagirdlərinə bilik verməklə yanaşı, onlara xeyirxahlıq, düzlük öyrədir, humanist və cəsarətli olmağı, Vətəni sevməyi, onun müstəqilliyini göz bəbəyi kimi qoruyub saxlamağı təbliğ edir.”
Sona müəllimə dərslərini günün tələbinə uyğun qurur, yeni tədris metodlarından, müxtəlif əyani və texniki vəsaitlərdən istifadə edir. O, müxtəlif illərdə bir neçə dəfə Bakı Pedaqoji Kadrların İxtisasartırma və Yenidən Hazırlanma İnstitutunda rus dili müəllimləri üçün təşkil edilmiş İxtisasartırma kurslarını bitirmişdir. O, rus dili ilə yanaşı, doğma Azərbaycan dilinin də incəliklərini öyrənir və daha da mükəmməl bilik almaq üçün 2004-2005-ci illər Bakı Slavyan Universitetində Azərbaycan dili və ədəbiyyatı ixtisası üzrə yenidən hazırlanma təhsilinin tam kursunu bitirir və Dövlət İmtahan Komissiyasının 13 iyul 2005-ci il tarixli qərarı ilə ona Azərbaycan dili və ədəbiyyatı müəllimi ixtisası verilir.
Sona müəllimənin şagirdləri sırasında onun doğma övladları da vardır. Evdə nə qədər qayğıkeş və mehribandırsa, məktəbdə o qədər ciddi və tələbkar olur. Məhz bu tələbkarlıq nəticəsində Sona müəllimənin 3 övladı bu məktəbi müxtəlif illərdə müvəffəqiyyətlə bitirmiş və gələcək uğurları üçün möhkəm bünövrə qurmuşlar.
Respublika İncəsənət Gimnaziyası orta təhsil verməklə yanaşı, yüzlərlə musiqiçi, rəssam, kino və teatr aktyorları, rejissor, rəqqas və s. kimi ixtisasçılar yetişdirmişdir. Bunların yetişməsində Sona müəllimənin də İncəsənət Gimnaziyasındakı uzunmüddətli gərgin əməyi olmuşdur. Sona müəllimə uzun illər gənc nəslin təlim-tərbiyəsindəki xidmətlərinə görə 2006-cı ilin fevral ayında Azərbaycan Təhsil İşçiləri Azad Həmkarlar İttifaqı Respublika komitəsinin Fəxri Fərmanı ilə təltif edilmişdir.
Bu gün onun istər Faxralı orta məktəbində, istərsə də Azərbaycan Milli Konservatoriyasının tərkibində Respublika İncəsənət Gimnaziyasında dərs dediyi yüzlərlə şagird Azərbaycan iqtisadiyyatının müxtəlif sahələrində, Gürcüstanda, yaxın və uzaq xarici ölkələrdə müxtəlif vəzifələrdə şərəflə çalışır və öz müəllimlərinə minnətdarlıqlarını bildirirlər. Sona müəllimə öz yetirmələri ilə fəxr edir.
Sona xanım böyük bir nəslin – Babaşlı nəslinin hörmətli gəlini və həm də ağbirçəyidir. O, artıq 40 ilə yaxındır ki, öz taleyini qayğıkeş və səmimi insan olan Əmirxan müəllimlə bağlamış, həyatın enişli-yoxuşlu yollarında çiyin-çiyinə addımlamış, birlikdə acılı-şirinli günlər yaşamış, böyük bir nəslin təəssübünü birlikdə çəkmişlər.
Sona müəllimə nəslin gəncləri üçün hansı qapıya elçi gedibsə, əliboş qayıtmayıb və onun xeyir-duası ilə neçə-neçə möhkəm ailələr qurulub. Sona müəllimə tələbkar, qayğıkeş zəhmətkeş, səliqəli, fədakar indiki dövr üçün qəhrəman bir anadır. Məhz onun bu xüsusiyyətlərinin dörd övladının – böyük oğlu Etibar bəyin Türkiyədə ali təhsil almasında, kiçik oğlu Mehralı bəyin müvəffəqiyyətlə magistraturaya qəbul olunmasında, böyük qızı Aytənin kimya ixtisası üzrə aspiranturanı bitirməsində, kiçik qızı Aynurun biologiya üzrə fəlsəfə doktoru elmi dərəcəsinə layiq görülməsində böyük rolu vardır. Sona müəllimə həm də qayğıkeş nənədir, bu gün də o, nəvələrini başına yığaraq onların təlim-tərbiyəsi ilə yaxından məşğul olur, qayğılarını çəkir. O, həmişə uşaqlarına və nəvələrinə rus dilinin mükəmməl öyrədilməsinə xüsusi fikir verir. Heç təsadüfi deyildir ki, onların hamısı rus dilini sərbəst bilirlər.
2012-ci ilin yanvar ayının 4-də həyat yoldaşının və uşaqlarının təkidi ilə təvazökar Sona xanımın təntənəli yubileyi keçirildi. Yubiley bir də ona görə əlamətdar idi ki, burada Sona xanımın 85 yaşlı ağbirçək anası Fatma Şeyx Molla Qurban qızı, bacıları, qardaşları, övladları, nəvələri, mehriban iş yoldaşları, yaxın qohumları, şagird və tələbə yoldaşları, ailənin dostları iştirak edirdi. Yubileydə hər kəs ürək sözünü deyir və Sona xanımı təbrik edirdi. Sona xanımın kiçik bacısı, fizika-riyaziyyat elmləri namizədi Lalə xanım isə öz kövrək hisslərini bacısına aşağıdakı şeirlə ünvanladı:
Qışda göz açsan da sən bu dünyaya,
Bahar nəfəslisən, sağ ol, ay bacı!
Qeyrətin bəllidir elə-obaya,
Bahar həvəslisən, sağ ol, ay bacı!Gecə də, gündüz də hey çalışıbsan,
Zəhmətə uşaqkən çox alışıbsan,
Bir od parçasısan, hey alışıbsan,
İnsanlar gözündə dağ ol, ay bacı!Mehriban nənəsən, qayğıkeş ana,
Vəfalı yoldaşsan sən Əmirxana,
Ərköyün övladsan doğma anana,
İstərəm hey üzü ağ ol, ay bacı!Evində həmişə çırağın yansın,
Qəm-kədər qoy səndən uzaq dolansın,
Ömrün sevinclərlə nura boyansın,
Bir budaqdan min budaq ol, ay bacı!Süfrəyə düzdüyün xörəklər ləziz,
Qapını döyən kəs səninçün əziz,
Sən də sevinirsən sevinəndə biz,
Özünü gəl məndən soraq al, ay bacı!Qoy bağında qaranquşlar uçuşsun,
Ağaclarda hər cür meyvə yetişsin,
Nübarından hər bir kəsə pay düşsün,
Barlı-bərəkətli bağ ol, ay bacı!Altmış yaş nədir, sən yüzdən danış,
Yaşamaq eşqiylə daima alış,
Lalə də söyləyir, afərin, alqış!
Gur çağlayan bir bulaq ol, ay bacı!Qoy oxunsun “Sona bülbül”,
Sən də nazlan, ürəkdən gül,
Yaşamağın qədrini bil,
Kef-damağı çağ ol, ay bacı!Nəvələrin böyüsün,
Sona nənə öyünsün,
Qəlbin fərəhlə döyünsün,
Məhəbbətlə yanan ocaq ol, ay bacı!
Mənbə : Səməndər Məmmədov – “Faxralılar”, Bakı – “Elm və təhsil” – 2017, I kitab.
