QISA MƏLUMAT
İsa Səməd oğlu Babaşov 1939-cu il avqust ayının 1-də Bolnisi rayonunun Faxralı kəndində anadan olmuşdur. O, 1958-ci ildə Faxralı orta məktəbini bitirdikdən sonra AzPİ-nin mexanika fakültəsinə daxil olmuşdur. 1963-cü ildə həmin institutu fərqlənmə diplomu ilə bitirmişdir. 1964-1965-ci illərdə orduda xidmət etmiş, tərxis olunduqdan sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunun metallurgiya kafedrasında müəllim işləmişdir. 1968-1971-ci illərdə Moskva Polad və Ərintilər İnstitutunda aspiranturada oxumuş və “Dəmir-kükürd sisteminin təzyiq-temperatur-tərkib koordinatlarındakı diaqramının tədqiqi” mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Sonra Azərbaycan Politexnik İnstitutunda müəllimlik fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1973-cü ildə İsa Babaşov Moskva şəhərində yerləşən “Vsesoyuznıy Nauçno-İssledovatelskiy İnstitut Neorqoaniçeskix Materialov (VNİİNM)” institutuna işə də’vət olunmuş və həmin institutda 1985-ci ilin sentyabr ayına qədər baş elmi işçi və elmi qrupun rəhbəri vəzifəsində çalışmışdır. Sonrakı illərdə pedaqoji və elmi fəaliyyətini Azərbaycan Politexnik İnstitutunda və “Azərelektromaş” Elmi-İstehsalat Birliyinin Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Elektrotexnika İnstitutunda davam etdirmişdir. İsa Babaşov 40 elmi əsərin müəllifidir. Elmi-tədqiqat işlərinin nəticələri haqqında Moskva, Leninqrad, Sverdlovsk və Bakı şəhərində keçirilən elmi konfranslarda çıxış etmişdir. Onun məqalələri Moskvada Bakıda çıxan jurnal və məcmuələrdə nəşr olunmuşdur. İsa Babaşov öz tədqiqatlarında metallurji proseslərin nəzəri və praktiki məsələlərin həllinə, riyazi üsulların elmi-tədqiqat işlərində tətbiq olunmasına geniş yer vermişdir. O, “Riyazi üsulların elmi-tədqiqat işlərinə tətbiqi” adlı kitabın müəlliflərindən biridir.
Mənbə : REDAKTORDAN.
ÖMÜR YOLU
Hərənin bir ömür yolu var. Bu ömür yolu insanı hara aparır və sonu necə qurtarır, onu Allah-Təaladan başqa heç kəs deyə bilməz. Onu da heç kəs deyə bilməz ki, insanın kədərli anları nə vaxt olacaq, qəmli məqamları haçan baş verəcək. Bir sözlə, həyatı yaradan hər şeyi əvvəlcədən yazıb qoyur. Və sonradan insan həmin anları yaşayır. Böyük filosof Monteskye yazır: “Biz üç şəkildə təhsil alırıq. Birinci təhsili valideynlərimiz, ikinci müəllimlərimiz, üçüncü isə həyat verir. Sonuncunun dərsləri əvvəlcədən öyrəndiklərimizin hamısını yalana çıxardır”.
İsa Səməd oğlu Babaşov həyatın hər cür çətinliklərini görüb yaşamış insanlardandır. O, 1939-cu il avqustun 1-də Faxralı kəndində dünyaya göz açıb. Aydındır ki, o kənddə orta məktəb olduğuna görə, həmin təhsil ocağında 1-ci sinfə gedir. Orta məktəbdə digər tay-tuşlarından, yoldaşlarından istedadı və savadı ilə fərqlənən İsa Babaşov məktəbi bitirdikdən sonra ali təhsil almaq məqsədilə sənədlərini Azərbaycan Politexnik İnstitutuna verir və ora qəbul olur.
Tələbəlik illərində də o digər yoldaşlarından seçilir. Yəni başqa tay-tuşları yeyib-içməyə, istirahətə gedəndə onun həyat amalı kitabxanaya getmək, orda oxumaq və imtahanlara hazırlaşmaq olur. Yuxusuz gecələr, əzablı anlar heç də onu bezdirib ruhdan salmır. Əksinə, İsa Babaşov yaxşı bilirdi ki, o yuxusuz gecələrin bir neçə ildən sonra bəhrəsini görəcək, elmin enişli-yoxuşlu yolları ilə addımlayacaq və bir alim kimi özünü təsdiq edə biləcəkdir.
Ali məktəbi fərqlənmə diplomu ilə bitirən İsa Babaşov ordu sıralarında xidmət edəndən sonra yenidən bitirdiyi ali məktəbə – Azərbaycan Politexnik İnstitutuna qayıdır və orda metallurgiya kafedrasında müəllim işləyir.
Təbii ki, ali məktəbdə çalışdığı dövrdə yeni axtarışlar aparır və özü yolunu tapır. Daha doğrusu, 1968-1971-ci illərdə Moskva Polad və Ərintilər İnstitutunda aspiranturada oxuyub, “Dəmir-kükürd sisteminin təzyiq-temperatur-tərkib koridantlarındakı diaqramının tədqiqi” mövzusunda namizədlik işi müdafiə edib, elmlər namizədi adını qazanır. Alimin axtarışları heç də bu uğurla tamamlanmır. Yəni ö, öz üzərində daim işləyir, müxtəlif elmi kitablarla və tədqiqat əsərləri ilə maraqlanır, elm aləmində yeni söz demək üçün axtarışlarını davam etdirir.
O, Moskvadakı ali məktəblərdən birində bir müddət işə dəvət olunur və həmin institutda 1985-ci ilin sentyabr ayına qədər baş elmi işçi və elmi qrupun rəhbəri vəzifələrində çalışır. Moskva mühitində yaşamaq və işləmək alimin həyatında əsaslı dönüş yaradır. O, bu illərdə SSRİ-nin tanınmış elm adamları, alimləri və ziyalıları ilə tanış olur, onlardan bəhrələnir. Müəyyən illər ötdükdən sonra İsa Səməd oğlu Babaşov yenidən vətənə qayıdıb, əvvəlcə elmi fəaliyyətini Azərbaycan Politexnik İnstitutunda, sonra isə “Azərelektromaş” Elmi-İstehsalat Birliyinin Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Elektronika İnstitutunda davam etdirir. Vətənə dönüşü və qayıdışı da ona uğur gətirir. Müxtəlif vaxtlarda yazdığı 40-a yaxın elmi əsərin müəllifi olan bu alim Azərbaycanda da tanınır və məşhurlaşır. Təbii ki, onun elmi-tədqiqat əsərləri böyük maraq doğururdu. Elə bu marağa görə də Sovet İttifaqının vaxtında alim Moskva, Leninqrad, Sverdlovsk və Bakı şəhərlərində keçirilən konfranslara dəvət olunur və həmin konfransda maraqlı çıxışları ilə alimlərin diqqətini özünü cəlb edir.
A.Bakıxanov yazır: “Dövlət və mənsəb həmişə bir qərarda qalmaz. Nə qədər məşhur və nəcib silsilədən olursa ol, vaxt ki, özündə layiqli bir şey yoxdur, xalqın nəzərində qədir-qiymətini itirmiş olursan. Ancaq… elm və fənlər aləmində bir bilik və bacarıq qazanırsansa, lazımınca bilik hasil edib özündən sonra gələnlərə, elmdən və biliyindən bir səmərə qoyursansa o vaxt özünü xoşbəxt hesab etməyə haqqın var”.
Sanki bu sözləri böyük yazıçı İsa müəllim haqqında deyib. Çünki İsa müəllim elm aləmində çox böyük işlər görüb. Ən azından onun elm aləmindəki yenilikləri deməyə əsas verir ki, bu insan şam kimi elm yolunda ömrünü yandırmaqdan peşiman deyil. Çünki onun şöləsi və işığı çox insanın köməyinə çatıb.
Alim və gözəl insan İsa Babaşov həm də “Riyazi üsulların elmi-tədqiqat işlərinə tətbiqi” adlı kitabın müəllifidir. Elə bu kitabın özü bu ziyalını çoxlarına tanıtdırıb.
İsa Babaşov 2012-ci il may ayının 17-də dünyasını dəyişib. Allah rəhmət eləsin!
Mənbə : Səməndər Məmmədov – “Faxralılar”, Bakı – “Elm və təhsil” – 2017, I kitab.
