ASLANIN ERKƏYİ, DİŞİSİ OLMAZ
Elimizin “Yerdən, göydən güc alan, igidliklə ucalan”, hər cür yasarın qabağında sınmayan, qeyrət-namus mücəssəməsi olan, kişi qeyrətli qadınları çox olub. Güləndam pəhləvan, Çərçi qızı, Babaş qızı kimi şir ürəkli, şir biləkli qorxmaz qadınları fəxridi Faxralının. Belə qeyrətli qadınlarımızın qeyrətli davamçıları bu gün də var. Onlardan biri də heç nədən qorxmayan, heç kimdən çəkinməyən (qardaşı Rəşidə görə etdikləri buna sübutdur) qorxunun özünü belə qorxudan cəsarətli alim-ziyalımız Lalə Əli qızı Əliyevadır.
Əliyeva Lalə Əli qızı 1960-cı il yanvarın 31-də Faxralı kəndində qulluqçu ailəsində anadan olub. O, 1996-cı ildə Faxralı orta məktəbinin birinci sinfinə daxil olub. Balaca Lalənin məktəbə qəbul olmasının da öz tarixçəsi var. Məktəb yaşı çatmadığına görə o, qonşu uşaqlarına qoşulub məktəbə yollanmışdı. O illər belə məsələlərə çox ciddi yanaşılırdı və bu hadisə böyük söz-söhbətə səbəb oldu, məsələ rayon səviyyəsinə qədər qalxdı. O zamanlar RİK-in sədri işləyən atası Əli Bayram oğlu isə öz münasibətini belə bildirdi ki, dəyməyin, qoyun oxusun, əgər öhdəsindən gələ bilməsə, çıxardarsınız. Lalənin heç məktəbli çantası və məktəb forması da yox idi. O, özündən 6 yaş böyük olan qardaşı Rəşidin iri çantasını götürürdü, gücü çatmadığına görə qonşuluqda yaşayan sevimli müəlliməsi, Gürcüstan Respublikasının əməkdar müəllimi Telli Məmmədova onun köməyinə çatardı. Lalə isə tədrisdə nəinki sinif yoldaşlarına çatdı, həm də onların ön sıralarına çıxdı. Faxralı orta məktəbində yüksək səviyyəli müəllimlərdən Telli müəllim, İlyas müəllim, Vəli müəllim, Eyvaz müəllim, Rəhim müəllim və digər müəllimlərdən dərs alan Lalə Əliyeva Faxralı orta məktəbində oxuduğu illərdə riyaziyyat və ədəbiyyat fənlərindən rayon və respublika olimpiadalarının iştirakçısı və qalibi olmuşdur. O, 1976-cı ildə Faxralı orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirdikdən sonra qardaşı Rəşidin yolu ilə gedərək Azərbaycan Dövlət Universitetinin fizika fakültəsinə daxil oldu. İki il sonra isə qardaşı Azad da “ekstren üsulu” ilə, yəni 2 imtahandan “5” və “4” qiymət alaraq Azərbaycan Dövlət Universitetinin mexanika-riyaziyyat fakültəsinə daxil oldu. Ümumiyyətlə, ailədə dəqiq elmlərə maraq ataları Əli Bayram oğlundan və 1941-ci ildə Faxralı orta məktəbini əla qiymətlərlə bitirən ilk, yeganə qız məzunu olan anaları Fatma Şeyx Molla Qurban qızından gəlirdi. Azərbaycan Dövlət Universitetində eyni vaxtda ailədən 3 uşaq müvəffəqiyyətlə təhsil alır və tələbəlik illəri böyük bacıları Güləsər xanımın və onun həyat yoldaşı Əli müəllimin himayəsində keçirdi.
Lalə Əliyeva 1981-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirdikdən sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda təyinat üzrə baş laborant kimi əmək fəaliyyətinə başlayıb.
O, 1984-cü ildə Fizika İnstitutunun “yarımkeçiricilər və dielektriklər” ixtisası üzrə aspiranturasının qiyabi şöbəsinə daxil olmuş və 1989-cu ildə oranı bitirmişdir. 1989-cu ildə kiçik elmi işçi, 1994-cü ildə elmi işçi və 2005-ci ildə böyük elmi işçi vəzifəsinə seçilmişdir. Lalə xanım ara-sıra şeir də yazır:
Pərən-pərən səpələnib nəslimiz,
Yad ellərə qismət oldu qəbrimiz,
Qəriblikdə tükənibdir səbrimiz,
Çağır bizi, Ana Vətən, çağır, hey!
Ruhum kimi inlə, kaman, inlə, ney!…Dədə evim, çağır məni, gələrəm,
Ocağını gurha-gurla qalaram!
Çağırmasan yad ellərdə ölərəm!
Çağır məni, Ana Vətən, çağır, hey!
Eşitməsəm, nərə çəkib bağır hey!!!
Lalə Əliyeva respublikada və xaricdə çap olunmuş 30-a yaxın elmi məqalə və tezisin müəllifidir. O, 2005-ci il fevralın 2-də “CU2O, CU2S, CdS, CdTe və onlar əsasında alınmış çeviricilərin elektrik və fotoelektrik xassələri” mövzusundakı namizədlik dissertasiyasının rus dilində müvəffəqiyyətlə müdafiə edərək “fiziki elektronika” ixtisası üzrə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyası tərəfindən fizika-riyaziyyat elmləri namizədi alimlik dərəcəsinə layiq görülmüşdür. 30 ilə yaxın işlədiyi Fizika İnstitutunda hamı onu bacarıqlı, məsuliyyətli, təvazökar, fəal bir alim kimi qiymətləndirir və hörmət edirlər.
Lalə xanım iki övlad anasıdır. Lalə xanım həm də qardaşı dara düşəndə heç nədən qorxmayıb qardaşının müdafiəsinə qalxan bir bacıdır. Bu son iki ildə qardaşının müdafiəsinə həm özünü, həm də böyük bir alim ordusunu səfərbər edən vətənpərvər ziyalıdır. Ana yurdumuz Faxralının suyundan içən, havasından udan hər bir insan şair təbiətli olur. Elə Lalə xanım da həm irsən keçən, həm də vətən sevgisindən, Faxralımızın gözəlliklərindən qaynaqlanan bir təbə malikdir. O, vətən həsrəti ilə yaşayan, ana vətənimiz Faxralıdan doymayan və faxralıların həmişə birlikdə olmasını istəyən bir elqızıdır.
Sonda Lalə xanımın bir şeirini də təqdim edirik:
Dağlar üzük təki dövrəyə alıb,
Elə bil ortada ləldi Faxralı!
Babalar qədimdən burda yurd salıb,
Həm təzədi, həm əzəldi Faxralı!Səhər günəş Gözəldağdan boylanar,
Qürub çağı o, Səngərdə əylənər,
Gündüz vaxtı şəfəqlərə bələnər,
Nur içində nə gözəldir Faxralı!Bulaqları şırıl-şırıl çağlayar,
Bulaq başı xatirələr saxlayar,
Qızlar burda əhdi-peyman bağlayar,
Həm qoşmadı, həm qəzəldi Faxralı!Qoy qan-qada başımızdan sovuşsun,
Yad ellərin vətəninə qovuşsun,
Qurdla qoyun bir-birilə yovuşsun,
Ömür gedir, vaxt kəməldi, Faxralı!Qoyun-quzu dağ döşünə yaylansın,
Zəmilərdən taxılların boylansın,
Hər bir evdə qurban payı paylansın!
Görən desin, nə mahaldı Faxralı!
Mənbə : Səməndər Məmmədov – “Faxralılar”, Bakı – “Elm və təhsil” – 2017, I kitab.
