Qızıl qayanın üstündə, Almalıqda yol haçalanır: sol əldə qalan yol Əzgilliyə, orta yol Hümbətin kalafasına aparır. Sağ yol binələrin atasıyla uzanıb Bejanazarana çatdırır yolçuları. Bu yol Bejanazarandan enib Göyəmli kalafada Dumaneşən Qaraxaç – Türkiyə karvan yoluna qarışır. Əzgilli yolu Ağ körpüdən, Dardaşa (iki qayanın arası olduğuna görə belə adlanır) keçib uzanır. Kalafadan, Qamışdıdan keçib gedən
Ətraflıİmarət adı ilə tanınan tikili Tənəklinin qayası tərəfdə, meşənin ətəyindədi. Yan-yörəsindəki şirəxanalıqların (el arasında uçub-dağılmış tikililərin qalaqları – xarabalıq belə adlandırılır) geniş ərazini əhatə eləməsi, yaxınlığında bulaq olması (sonralar həmin bulağı sel-su batırıb) yüz-yüz illər əvvəl imarətin yaşayış məntəqəsi olduğunu təsdiqləyir. İmarət tarixi abidədir; damı primitiv də olsa xüsusi texnologiya ilə işlənərək bir-birini tamamlayan plitə formalı
ƏtraflıAlmalıq. Qızıl qayanın üstü Almalıq adlanır. Cır, yabanı alma ağacları ilə zəngin olduğu üçün belə adlandırılıb (Qarağaclıda qara ağac, Süpürgəlidə süpürgəyə bənzər kol, Moruqluda moruq və s. bol olduğu kimi ). Almalığın dar keçidini keçən kimi dikdirdi. Bu keçidi addamaq istəyən qaçaqlar – Hümbətoğlu Sülöymən, Məsimoğlu İmamalı və Sarvandan olan cavan bir oğlan qəflətən “atıyadla” qarşılaşırlar.
Ətraflı…Hökumət Qaçaq Kərəmi izləyirdi, tutub Sibirə göndərmək, imkan düşsə öldürmək istəyirdi, səsi-sədası Peterburqacan çatmış bu cəsur, igid, tədbirli qaçaq nə Qazaxda duruş gətirə bilirdi, nə də Qarayazıda. Onun Faxralı və faxralılar haqqında kifayət qədər məlumatı varıydı. Güllərin Dəli Söyünlə dost idilər. O, belə bir vəziyyətdə məhz Faxralıya getməyi qərara alır. İnanmr ki, Faxralıda onu heç
ƏtraflıGilliyin burnu. Faxralının yolu Gilliyin burnu deyilən yerdən başlayır. Faxralının ilk ocağı Molla Əhmədli təpəsininin yanında çatılıb. Sonralar otaracaq yeri darlıq eləyəndən sonra faxralılar ordan köçüb. O vaxtların qəbir yerləri – qəbrstanlığı indi də aydınca bilinir… Bu yol Faxralının yoludu. Ad-sanı şan-şöhrəti, salğarı-sanbalı yaxın-uzaq ellərdə yetərincə bəlli olan Faxralını böyük dünyayla bu yol qovuşdurur. Tanrımız bu yolu
ƏtraflıƏvvəllər də Faxralı camaatı elliklə Qaraxaç (Qaraqoç) yaylağına çıxardı. Mal – qoyun, köç arabaları mənzil başına üç günə çatardı. Əhali çalışardı ki, Qaraçöp, Qarayazı, Keşəli, Eldar köçlərindən qabağa düşsünlər. Ona görə ki, bu ellər yola çıxanda 10-15 gün yollarda gediş-gəliş kəsilirdi. Sürülərin əvvəli Lüksenburqda olanda sonu aran Borçalıda olurdu. Köç yola düşməzdən əvvəl tayfa ağsaqqalları kitab açdırar,
ƏtraflıTəhməzin bulağının suyu sıldırımlı bir qayanın bətnindən süzülüb gəlir. Bu torpaqlar türksoylu xalqların, bu sıradan oğuzların qayım-qədim məskənləri, ov yerləri olub. Girəcəyi keçen kimi ağacların kökünə sürtünə-sürtünə uzanan yol Təhməz bulağının qənşərində qırılır. Bu tayda dayanan kimi bulağın sehri-ovsunu, suyunun pıçıltılı, təranə biçimində harayı “əlindən yapışıb” səni özünə tərəf çəkir. Suyu can dərmanıdı Təhməz bulağının.
ƏtraflıBinələr Qonşu kəndlərə nisbətən Faxralı kəndi maldarlıq, qoyunçuluq, əkinçilik üçün əlverişli olan çox geniş çox geniş coğrafi ərazidə yerləşib. Qışlaqlar Faxralı kəndinin hələ keçmiş zamanlardan geniş əkin və meşə sahəsi olub. Bu ərazilər payız, qış aylarında mal-qara saxlamaq üçün tayfalar arasında bölünmüş, zaman-zaman abadlaşdırılmış, yaşayış məskənlərinə çevrilmişdir. Tayfaların yurd saldıqları qışlaqlar: Sərginə və Saxundur
ƏtraflıFaxralı kəndi 3 tərəfdən dağlar, təpələr ilə əhatə olunduğu halda, qarşı tərəfi üzü Tbilisi şəhərinə istiqamətdə açıqdır. https://www.facebook.com/nambaba1972/videos/10218244287292618/?substory_index=11 Kəndin ətrafını əhatə edən görkəmli yerlərin hamısı formasına və yerləşdiyi əraziyə uyğun olaraq tarixi adlarla adlandırılımışdır. Molla Əhmədli təpəsindən başlayan tarixi yer adları aşağıda göstərilir: Faxralının torpağıdı bu yerlər (Rəşid Faxralı – “Oğuz eli Faxralı” kitabından) Faxralı
ƏtraflıÇaylar Faxralı kəndinin ortasından keçən çay Dələver adlanır. Bu çayın mənbəyi kəndin arxa tərəfində olan yuksək dağlardan başlayır, mənsəbi kəndin içində başa çatır. Yaz, payız aylarında yağıntıların gur vaxtında “selləmə”lər baş verdiyi zaman çay öz yatağına sığışmır və ətraf sahələri su basır. İsti aylarda isə Dələver çayı quruyur. Çayın yatağına xalq arasında Dələver dərəsi deyirlər.
Ətraflı
